نوشابه ورزشی و نوشابه انرژی زا

تفاوت نوشابه ورزشی و نوشابه انرژی زا

در اين دنياي ماشيني ، سرعت و قدرت اگر حرف اول را نزند ، قطعاً اين را مي شود گفت که جايگاه ويژه اي در زندگي آدم دارد ؛ مثلاً يک ورزشکار حرفه اي ممکن است رقابتش با يک حريف در صحنه هاي جهاني ، به کسري از ثانيه بند باشد . از طرفي کارهاي سنگين روزانه در جامعه صنعتي يا رو به رشد ، مردم را وادار مي کند به جاي ورزش و تغذيه ي سالم ، در پي راه هاي ميان بر باشند تا خستگي از تن به در کنند و انرژي بيشتري براي کارهاي بيشتر به دست آوردند . اين نيازهاست که برخي را به فکر توليد و برخي را به فکر مصرف نوشابه هاي انرژي زا می اندازد. اما میان نوشابه های انرژی زا و ورزشی تفاوت هایی وجود دارد.

نوشيدني هاي ورزشي ترکيباتي متفاوت با نوشابه هاي انرژي زا دارند و براي مقاصد ورزشي به کار مي روند.

ترکيبات نوشيدني هاي ورزشي به قرار زير است :

 آب :

بدون شک ، آب مهم ترين جزء و بالاترين درصد را در يک نوشيدني ورزشي به خود اختصاص مي دهد .

کربوهيدرات يا قند :

قند يا کربوهيدرات در يک نوشيدني ورزشي ، عاملي است جهت تنظيم قند خون و به عنوان منبع توليد انرژي سريع در عضلات به مصرف مي رسد . نتايج مطالعات متعدد گواه آن است که تخليه ي گليکوژني عضلات با احساس خستگي در فرد مرتبط است . طي يک فعاليت بدني سنگين که براي مدت زماني بيش از يک ساعت به طول مي انجامد ، مصرف کربوهيدرات به ميزان 30 تا 60 گرم به ازاي هر ساعت فعاليت بدني توصيه مي شود . اين امر با مصرف 600 تا 1200 ميلي ليتر نوشيدني در ساعت که حاوي 4 تا 8 درصد کربوهيدرات به صورت قندهاي ساده ( قند معمولي ، گلوکز و يا فروکتوز ) و ترکيبات پيچيده تر ( نظير مالتودکسترين ) باشد ، ميسر مي شود .

البته افزودن کربوهيدرات به يک نوشيدني ورزشي ، به رغم موارد فوق با مشکلاتي رو به روست که دو مورد اصلي آن : تاخير در تخليه ي معده و تحريک پاسخ انسولين است .

براي جلوگيري از اين وضعيت پيروي از دو اصل زير کارساز است :

به کارگيري درصد مشخصي از کربوهيدرات ها :

در مطالعه اي مشخص شد که بين سرعت جذب مايع از نوشيدني حاوي 6 درصد کربوهيدرات ، با آب خالص تفاوت آماري معني داري وجود ندارد. از سويي در صورتي که درصد کربوهيدرات از حدود 4 درصد نيز پايين تر باشد ، موجب رقيق شدن نوشيدني شده و مصرف آن نمي تواند در تامين گلوکز مورد نياز عضله در حال فعاليت موثر باشد .

به کارگيري کربوهيدرات هاي نيمه هضم شده :

به کارگيري برخي پليمرهاي گلوکز نظير مالتودکسترين در نوشيدني هاي ورزشي ، موجب کاهش تاثير منفي افزودن کربوهيدرات بر تخليه معده مي شود و خطر افزايش انسولين و کاهش قند خون را هنگام فعاليت بدني به حداقل مي رساند .

به اين نکته هم بايد اشاره کرد که در برخي نوشيدني ها از ترکيبات کربوهيدراتي نظير فروکتوز استفاده می شود که تاثير آن بر ترشح انسولين ، از قندهايي مثل گلوکز بسيار کمتر است.

املاح يا الکتروليت ها :

جايگزين املاح يا الکتروليت ها طي ورزش ، در صورتي که فعاليت ورزشي براي مدت زماني کمتر از دو ساعت به طول بينجامد ، ضروري نيست . ليکن وجود مقادير اندک از الکتروليت ها به ويژه سديم اثرات مثبتي بر جذب آب و کربوهيدرات دارد . در سال 1996 کالج آمريکايي طب ورزشي توصيه کرد که سديم براي فعاليت هاي ورزشي که براي مدت زماني بيش از يک ساعت به طول مي انجامد ، با غلظت 0.5 تا 0.7 گرم در ليتر منظور شود . البته افزودن کلر نيز به ميزان 0.5 تا 0.7 گرم در ليتر در نوشيدني ورزشي مفيد خواهد بود .

ساير ترکيبات :

از مهم ترين ترکيبات افزوده شده به نوشيدني هاي ورزشي ، برخي املاح نظير پتاسيم و انواع ويتامين ها قابل ذکرند . البته ويتامين هاي گروه B به دليل تاثير آنها در سوخت و ساز انرژي ، و ويتامين هاي E,C به دليل آنتي اکسيداني آنها مي توانند مفيد باشند.

نوشابه های انرژی زا :

نوشابه هاي انرژي زا در واقع نوشيدني هايي هستند که افزودني هايي از قبيل محرک هاي مجاز ، ويتامين ها ( به خصوص ويتامين ب ) و مواد معدني که توليد انرژي مي کنند ، در آنها به کار رفته است .ديگر مواد متشکله اين نوشيدني ها اغلب کافئين ، عصاره گیاه گوارانا و دانه قهوه ، ساخارين ، کراتين و ... هستند . در برخي از آنها ممکن است مقدار زيادي گلوکز يا شکر نيز به کار رفته باشد . اين نوع از نوشيدني ها بيشتر در ميان جوانان ، دانش آموزان ، افراد پر تحرک و ورزشکاران طرفدار دارد . براي اينکه اين نوشيدني ها هر چه بيشتر به نوشابه هاي عادي شبيه شوند ، به اغلب آنها اسانس و رنگ اضافه مي کنند.

تفاوت نوشابه هاي ورزشي با نوشابه هاي انرژي زا :

نوشابه های انرژی زا با نوشابه هاي ورزشي متفاوت هستند . اکثر نوشابه هاي انرژي زا شکر و کافئين فراوان دارند ، در حالي که نوشابه هاي ورزشي برای متعادل کردن ميزان مواد قندی ، آب و مواد مغذی مصرف می شوند و درصد به کار رفته اين مواد در آنها معادل مقداری است که در بدن موجود است .