تاریخچه کوکاکولا

مسیر پیدایش و تکامل کوکاکولا

در سال ۱۸۸۶در آتلانتا قانون منع مشروبات الکلی به تصویب رسید. در آن زمان « شربت کوکای نیروبخش دکتر پمبرتون» در اغلب داروخانه های آتلانتا به فروش می رسید. پس از وضع این قانون دکتر جان اس پمبرتون، شیمیدان آتلانتایی بر آن شد که محصول خود را با نام تجاری جدید و بدون استفاده از الکل به بازار عرضه کند. او در نظر داشت که نام این محصول برگرفته از مواد اولیه ی تشکیل دهنده ی آن (گیاه کاکائو و میوه درخت کولا) باشد . به همین دلیل نام «شربت تقویت کننده کوکا و میوه کولا» را انتخاب کرد. فرانک رابینسون دفتر دار و حسابدار دکتر پمبرتون بعد از دیدن این نام به فکر افتاد که آن را خلاصه کرده و تبدیل به کوکاکولا کند و از آنجاییکه خط خوبی داشت حروف را با پیچ و خم زیبایی نوشت. این حالت نوشتاری به اندازه ای زیبا بود که دکتر پمبرتون آن را پسندید و بر روی تمامی محصولات جدیدش نام کوکاکولا را به همان صورت درج کرد. او از شعار تجاری و مناسب «خوش طعم و شادابی آفرین» استفاده نمود.

پمبرتن به ترکیب جدید، نه به عنوان یک نوشابه، بلکه مسکن سردرد برای کسانی که پرخوری کرده‌اند، نگاه می‌کرد و در این راستا به عنوان یک داروساز برحسب تصادف کشف کرد که طعم شربت موقعی که با آب کربنیک دار مخلوط شود، بهتر می‌شود. کوکاکولا در ابتدا به عنوان یک شربت تقویتی مصرف داشت و به تدریج جای خود را در میان نوشابه‌ها باز کرد و به یکی از معروف‌ترین نوشیدنی‌های آمریکا تبدیل شد.

جان پمبرتن مواد اولیه کوکاکولا را در یک کتری برنجی در حیاط پشتی خانه‌اش ترکیب کرد.آن ایام روزانه حدود ۹ عدد از این نوشیدنی به فروش می‌رفت و مجموع فروش آن سال کوکاکولا فقط حدود ۵۰ دلار بود. نکته جالب این است که در کل این نوشیدنی برای تولیدکننده‌اش بیش از ۷۰ دلار هزینه در برداشت؛ یعنی سال اول، برای جان پمبرتن سال ضرر بود. حضور «آسا گرییگزکاندلر» داروسازی دیگر از آنتالانتا، در شرکت کوکا و همکاریش با پمبرتن تولید این نوشابه را در سال‌های ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۰ تا بیش از ۴۰ برابر افزایش داد. تبلیغات، عامل مهمی در موفقیت پمبرتن و کاندلر بود. تا پایان قرن ۱۹ کوکاکولا طرفداران بسیاری در آمریکا و کانادا به دست آورد. در سال ۱۹۲۵ کوکاکولا فروش میلیونی‌اش را آغاز کرد و در سال ۱۹۴۰ در ۴۰ کشور عرضه شد.

در سال ۱۹۴۰، یعنی درست در اوایل شروع جنگ جهانی دوم، شرکت کوکاکولا فرمول جدید و میوه‌ای خود را با نام تجاری فانتا معرفی نمود که معطر به اسانس پرتقال و ترنج بود و در سال ۱۹۶۱ محصول دیگر خود به نام اسپرایت را با طعم لیمو عرضه نمود.

اولین همکاری تبلیغاتی کوکاکولا با آژانسی به نام D’Arcy (دی آر سی ) در سال ۱۹۰۶ آغاز گردید .این همکاری مدت ۵۰ سال به طول انجامید. علت این تداوم، داشتن نقطه نظرهای مشترک و درک دوجانبه خواسته های طرفین بود. در ابتدا تبلیغات صرفاً به آگهی در چند روزنامه محدود می شد. البته پوسترهای تبلیغاتی هم وجود داشت. در عین حال آرتور لی، مدیر خلاقیت آژانس، ساخت شعارهای تبلیغاتی را عهده دار بود. هر دو سال یکبار شعار تبلیغاتی عوض می شد و با پوستر جدیدی به بازار می آمد. متأسفانه این همکاری بی نظیر پنجاه ساله، با مرگ دی آر سی در همان سالها به پایان رسید و کمپانی کوکاکولا در ۲ آوریل ۱۹۵۶ م در روزنامه ژورنال استریت مقاله ای برای بزرگداشت و یادبود ویلیام دی آر سی منتشر کرد.

در همان سال تبلیغات کوکاکولا به مک کن اریکسونMcCann Erickson واگذار گردید. در سابقه تبلیغاتی مک کن اریکسون، ساخت آگهی های موفق تلویزیونی از سال ۱۹۵۰م بود که در میان آنها انیمیشن های جذابی نیز دیده می شد. وی پس از انتخاب شدن به عنوان مشاور تبلیغاتی کوکاکولا، تصمیم گرفت تحول بزرگی در تبلیغات این نوشابه به وجود آورد . در آن سال بیل بیکر مدیر خلاقیت آژانس اریکسون، شعاری جذاب و خلاق همراه با موزیک متنی تأثیرگذار برای کوکاکولا ساخت؛ «همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود». این شعار بصورت آهنگین توسط گروه کُر خوانده شده و تقریباً به تمامی زبانهای زنده ی دنیا ترجمه گردید. در کنار این ایده بدیع، اریکسون دست به تجربه دیگری زد و آن استفاده از رنگ در آگهی های تلویزیونی بود (در آن سالها رنگ به تازگی وارد تلویزیون شده بود). وی پس از تلاش بسیار و همفکری با مدیران کوکاکولا سرانجام در ۱۵ ژوئن ۱۹۶۴م اولین تبلیغ تلویزیونی رنگی را برای کوکاکولا با نام مرد یخچالی Refrigerator-Man ساخت. همانطور که اریکسون پیش بینی کرده بود این تبلیغ و بخصوص شعار (همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود)، موفقیت بزرگ جهانی را برای کوکاکولا به ارمغان آورد.موزیک متن (همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود) تبدیل به پایه ای برای جوان پسندانه ترین آهنگ های آن دوران شد که توسط خواننده های محبوب جوانان خوانده می شد وتمامی اینها دست به دست هم داده وموفقترین تبلیغ کوکاکولا یعنی آواز به یاد ماندنی : (دوست داشتم برای همه دنیا کوکا میخریدم ) “I’d Like to Buy the World a Coke” را پایه ریزی کرد.

بین سال‌های ۱۹۷۶ و ۱۹۷۹ نرخ رشد فروش نوشابه‌های کوکاکولا از ۱۳ درصد به دو درصد تنزل کرد. بنابراین پپسی راه خود را برای رشد، هموار یافت و با آگهی و شگردهای تبلیغاتی، نظر جوانان را جلب کرد و با تداوم تبلیغات گسترده و ارائه تصویر مطلوب در بازار وسیع نوشابه، سهم بازار نوشابه خود را از ۶ درصد به ۱۴ درصد افزایش داد. با کاهش سهم بازار در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ به‌رغم تبلیغات قوی، کمپانی شروع به بازنگری در محصول خود کرد، زیرا شواهد حاکی از این بود که موضوع طعم، مهم‌ترین عامل برای کاهش فروش کوکاکولا است. شاید فرمول محرمانه اصلی، نیاز به کنار گذاشتن داشت و به همین منظور پروژه‌ای در دانشگاه کانزاس اجرا گردید و فرمول جدید ابداع شد. در عرض ۲۴ ساعت ۸۱ درصد جمعیت آمریکا از موضوع طرح کوکای جدید اطلاع پیدا کردند که این به مراتب بیشتر از افرادی بود که در ژوئیه ۱۹۶۹ از پیاده شدن نیل آرمسترانگ در کره ماه اطلاع یافتند. نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده بود؛ زیرا حدود ۱۵۰ میلیون نفر کوکای جدید را نوشیدند. بخش اعظمی طعم جدید را تایید کردند و میزان فروش به بالاترین درصد خود در ۵ سال افزایش یافت و به نظر می‌رسید که این تصمیم مشکلی نداشته باشد، ولی به تدریج خشم سرتاسر کشور را فـراگرفت و رسانه‌های جمعی نیز این موضوع را دامن زدند. فرمول ۹۹ ساله کوکا و نوشابه آن به اسطوره میهنی تبدیل گردیده بود و از نظر مردم به مقدسات آنها توهین شده بود. به این ترتیب مدیران کمپانی از روند رو به بایکوت مشتریان، احساس نگرانی کردند. نتایج فروش بعدی کوکا جالب نبود و به همین خاطر تصمیم بر این شد که کوکای قبلی را تحت عنوان تجارتی کوکای کلاسیک مجددا عرضه کرده و نوشابه جدید را در کنار آن با عنوان «کوک جدید» حفظ کنند. در ۲۳ آوریل ۱۹۸۵ روبرتو گایزوتا رییس کوکاکولا طی یک بیانیه تاریخی اعلام کرد: بعد از ۹۹ سال کمپانی کوکاکولا تصمیم گرفته است، فرمول اصلی در ماده نوشابه‌ها را با هدف اصلاح طعم به نام کوک جدید کنار بگذارد. اوایل سال ۲۰۰۸ کوکاکولا اعلام کرد: به خاطر گران شدن مواد خام نوشابه از جمله شکر و همچنین قوطی‌های آلومینیومی، قیمت این نوشابه افزایش خواهد داشت. با این وجود در حال حاضر، فروش سالانه کوکا کولا در جهان بالغ‌بر ۳۱ میلیارد دلار می‌شود و کوکا بیش از ۹۲۰۰۰ کارمند در سراسر جهان دارد. شرکت کوکاکولا با افتخار اعلام می‌کند که به رکورد فروش ۴/۱ میلیارد عدد از انواع نوشیدنی کوکاکولا در جهان دست یافته است.